Η τοξοπλάσμωση είναι μια ασθένεια που οφείλεται στο παράσιτο Toxoplasma gondi.
Είναι ασθένεια που προσβάλει τον άνθρωπο και τα ζώα σε όλο τον κόσμο. Η μόλυνση από τοξόπλασμα έχει διαπιστωθεί σε πάνω από 200 είδη σπονδυλωτών ζώων.
Το παράσιτο αναπτύσσεται στο έντερο της γάτας κα άλλων αιλουροειδών και αποβάλλεται στο περιβάλλον με τα κόπρανα.
Η γάτα αποτελεί τον τελικό και ενδιάμεσο ξενιστή του παρασίτου ενώ, μολύνεται καταναλώνοντας νωπό κρέας μολυσμένο από το παράσιτο ή μολυσμένων θηραμάτων που κυνηγάει.
Το παράσιτο αφού καταναλωθεί από την γάτα ακολουθεί δυο δρόμους.
Στην πρώτη περίπτωση (περίπτωση που η γάτα εμφανίζεται σαν ενδιάμεσος ξενιστής) το παράσιτο περνάει στην κυκλοφορία του αίματος προκαλώντας καταστροφές κυττάρων του αίματος για διάστημα ως 8 μήνες. Τελικά καταλήγει να δημιουργεί κύστεις σε διάφορα όργανα του σώματος (εγκέφαλος, μυϊκός ιστός, αμφιβληστροειδής κλπ.)
Στην δεύτερη περίπτωση (περίπτωση που η γάτα εμφανίζεται σαν τελικός ξενιστής) το παράσιτο παραμένει στο τοίχωμα του εντέρου (επιθηλιακά κύτταρα) όπου παράγονται οι «άωρες ωοκύστεις» και αποβάλλονται με τα κόπρανα για διάστημα 1 ως 2 εβδομάδες μετά την μόλυνση.
Οι «άωρες – ωοκύστεις» μετατρέπονται στην συνέχεια σε «ώριμες- μολύνουσες» ωοκύστεις. Μετατρέπονται δηλαδή σε μορφή, που μπορεί να μολύνει τον άνθρωπο και τα ζώα, και αυτό μετά από 1-5 ημέρες από την στιγμή που θα αποβληθούν με τα κόπρανα της γάτας.
Οι «ώριμες – μολύνουσες» μορφές του παρασίτου μπορούν να επιβιώνουν στο περιβάλλον για περίπου 18 μήνες.
Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει μια μολυσμένη γάτα, μόνο όταν αυτή μολυνθεί σε πολύ νεαρή ηλικία η αν βρίσκεται σε ανοσοκαταστολή, είναι πυρετός, ληθαργικότητα, διάρροια, ανορεξία, έμετος κ.α.
Σημαντικό:
Α) Η γάτα μολύνεται καταναλώνοντας άψητο μολυσμένο κρέας η μολυσμένα θηράματα
Β) Τα παράσιτα μετατρέπονται σε μολύνουσα μορφή 1-5 ημέρες μετά την αποβολή τους με τα κόπρανα της γάτας.
Γ) Άωρες – μολύνουσες μορφές του παρασίτου αποβάλλονται από την μολυσμένη γάτα για διάστημα 1 ως 2 εβδομάδες συνολικά και σχεδόν αποκλειστικά μόνο μετά την πρώτη μόλυνση της. Στην συνέχεια στην γάτα αναπτύσσεται ανοσία και δεν μπορεί να μολυνθεί εκ νέου, άρα δεν μπορεί να αποβάλει μολύνουσες μορφές του παρασίτου ξανά.
Τα άλλα ζώα, βοοειδή, πρόβατα, αίγα, χοίρος, άλογο, σκύλος κ. α.
Τα ζώα αυτά, περίπου 200 είδη σπονδυλωτών, αποτελούν τους ενδιάμεσους ξενιστές του βιολογικού κύκλου του παρασίτου.
Μολύνονται όταν καταναλώσουν μολυσμένες από ώριμες ωοκύστεις τροφές. Ο τροφές αυτές μολύνονται από μολυσμένες γάτες που κυκλοφορούν στα μέρη που παράγονται οι τροφές των ζώων αυτών.
Στα ζώα αυτά, αφού καταναλώσουν τις μολύνουσες μορφές του παρασίτου, αυτές, μέσω του εντέρου και της κυκλοφορίας του αίματος, καταλήγουν στους ιστούς του σώματος όπου δημιουργούν ενεργές κύστεις και επιβιώνουν για όλη την ζωή του ζώου.
Στα μολυσμένα ζώα, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να μολυνθεί το έμβρυο (ενδομητρική μόλυνση) και το νεογέννητο μέσω του γάλατος. Στο πρόβατο και στην αίγα, το παράσιτο αποβάλλεται με το γάλα για διάρκεια 10 ως 34 ημέρες από την μόλυνση.
Ο άνθρωπος
Ο άνθρωπος είναι και αυτός ενδιάμεσος ξενιστής του βιολογικού κύκλου του παρασίτου.
Το 30% περίπου των μολυσμένων ανθρώπων είναι πιθανόν να εμφανίσουν συμπτώματα κατά τους πρώτους 8 μήνες μετά από μόλυνση από τοξόπλασμα.
Συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν μόνο μετά από την πρώτη μόλυνση. Επανεμφάνιση συμπτωμάτων μπορεί να έχουμε σε περιπτώσεις ανοσοκατασταλμένων ατόμων, ή ατόμων που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες. AIDS Λευχαιμία κλπ.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η μόλυνση της γυναίκας κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Σ αυτή την περίπτωση είναι πιθανόν να υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για το έμβρυο. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, όπως γίνεται στους ενδιάμεσους ξενιστές, μπορεί το παράσιτο να προσβάλει το έμβρυο, και να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην εξέλιξη της εγκυμοσύνης και το έμβρυο.
Τρόπος μόλυνσης του ανθρώπου.
. Καταναλώνοντας μολυσμένο κρέας που δεν έχει ψηθεί καλά. (Στην ηπειρωτική Ευρώπη το 50 – 80 % των κατοίκων έχουν αντισώματα κατά του Τοχοπλάσματος κυρίως λόγω της συνήθειας να καταναλώνουν κρέας που δεν είναι καλά ψημένο)
. Από μολυσμένα σκεύη της κουζίνας που μολύνθηκαν από τον χειρισμό μολυσμένου κρέατος χωρίς να τηρούνται οι απαραίτητοι κανόνες χειρισμού τέτοιων προϊόντων.
. Καταναλώνοντας λαχανικά και φρούτα μολυσμένα από το παράσιτο που δεν έχουν πλυθεί σχολαστικά.
.Όταν τυχαία φέρουμε τα χέρια μας σε επαφή με το στόμα μας, μετά από εργασία με γυμνά χέρια στον κήπο ή μετά από καθαρισμό της αμμοδόχου της γάτας και αφού προηγουμένως δεν έχουμε πλύνει τα χέρια μας.
. Μετά από κατανάλωση μολυσμένου νερού.
Τρόπος πρόληψης ασθένειας για τον άνθρωπο
Α) Κατανάλωση καλομαγειρεμένου κρέατος
Β) Σχολαστικό πλύσιμο των ωμών λαχανικών πριν την κατανάλωση.
Γ) Σχολαστικό πλύσιμο μαχαιριών και άλλων αντικειμένων που ήρθαν σε επαφή με ωμό κρέας
Δ) Σχολαστικό πλύσιμο χεριών μετά την επαφή με χώματα και με περιττώματα από αδέσποτες γάτες
Ε) Σχολαστικό πλύσιμο χεριών πριν το φαγητό
Συμπέρασμα.
Οι γάτες δεν αποτελούν άμεσο κίνδυνο για μετάδοση της ασθένειας σε έγκυο γυναίκα ή σε άτομα με ανοσοκαταστολή η σε άτομα που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες,
ΕΦΟΣΟΝ:
Α) Δεν διατρέφουμε τις γάτες μας με άψητα ή ατελώς ψημένα κρέατα.
Β) Δεν επιτρέπουμε στη γάτα μας να κυνηγάει και να καταναλώνει θηράματα.
Γ) Καθαρίζουμε καθημερινά την αμμοδόχο της γάτας μας πολύ καλά, ιδίως σε γάτες που κυκλοφορούν έξω από το σπίτι.
Δ) Δεν χρειάζεται να «εξοστρακίσουμε» την γάτα μας σε περίπτωση εγκυμοσύνης. Είναι μύθος ότι κινδυνεύει η εγκυμοσύνη και το έμβρυο, εφόσον τηρούνται τα παραπάνω.
